ΤΑ ΙΧΝΗ ΕΠΙΦΑΝΩΝ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΩΝ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΕΙΝΑΙ ΔΙΑΧΥΤΑ ΣΤΗ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗ ΚΑΣΤΡΟΠΟΛΙΤΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ. ΜΕΤΑΞΥ ΑΛΛΩΝ, ΜΙΑ ΕΓΧΑΡΑΚΤΗ ΤΑΦΙΚΗ ΠΛΑΚΑ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ, ΜΑΡΤΥΡΑ ΤΟ ΠΕΡΑΣΜΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΤΑΦΗ ΕΝΟΣ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΑΡΧΟΝΤΑ ΤΟΥ 14ΟΥ ΑΙΩΝΑ μ.Χ.
Κείμενο: Ευάγγελος Σ. Σοβαράς (Καστροπολίτης)
Μέσα στο Κάστρο του Διδυμοτείχου, στο προσκυνητάρι του Αγίου Δημητρίου πάνω από τις διπλές Πύλες της Γέφυρας (Καλέπορτες), είναι εντοιχισμένη λίθινη επιτύμβια πλάκα ενός άρχοντα του 14ου αιώνα. Η πλάκα έχει ορθωθεί στη νότια πλευρά του Αγίου Δημητρίου.
Το προσκυνητάρι του Αγίου Δημητρίου στο Κάστρο του Διδυμοτείχου.
Το προσκυνητάρι είναι κτισμένο στα τέλη του 19ου αιώνα (1885) και αντικατέστησε παλαιότερο που υπήρχε στην ίδια θέση. Όταν ανεγειρόταν, εντοιχίστηκε σε αυτό και η ταφική πλάκα που είχε βρεθεί πλησίον της θέσης αυτής, ώστε να διασωθεί από την τακτική των Τούρκων που χρησιμοποιούσαν δομικά υλικά του Κάστρου για δημόσια έργα.
Η πλάκα είναι διαστάσεων 1,30 μ. Χ 0,85 μ. και φέρει εγχάρακτα σχέδιο με συνδυασμό από τέσσερα μονογράμματα εντός ισάριθμων κύκλων. Αυτά είναι τα στοιχεία από τα οποία αναγνωρίστηκε η ταυτότητα του επιφανούς ανδρός του οποίου κάποτε κάλυπτε τον τάφο.
Η ανάλυση των μονογραμμάτων μας αποκαλύπτει το όνομα όνομα «Ανδρόνικος Ραούλ Ασάνης Παλαιολόγος» γνωστός ως Ανδρόνικος Ασάνης ο Νεώτερος που έφερε τον τίτλο του Σεβαστοκράτορα.
H εγχάρακτη ταφική πλάκα
Ο Ανδρόνικος Ασάνης φέρεται να γεννήθηκε περί το 1325 και πατέρας του ήταν ο Στρατηγός Μανουήλ Ασάνης (Μανουήλ Κομνηνός Ραούλ Ασάνης), Διοικητής του Διδυμοτείχου και αργότερα της Βιζύης στην Ανατολική Θράκη. Μητέρα του ήταν η Άννα Κομνηνή Παλαιολογίνα Δούκαινα, η οποία ήταν κόρη του Πρωτοστράτορα Θεόδωρου Συναδηνού, Κυβερνήτη (Επιτρόπου) της Θράκης.
Αναφέρεται και ως «Ανδρόνικος Ασάνης ο νεώτερος», καθώς έφερε το όνομα του παππού του Ανδρόνικου Ασάνη, Κυβερνήτη (Επιτρόπου) του Μορέως (1316-1322), ο οποίος ήταν σύζυγος της Δούκαινας, κόρης του Στρατηγού Μιχαήλ Γλαβά Ταρχανειώτη που συνέδεσε επίσης το όνομά του με το Κάστρο του Διδυμοτείχου.
Ο «Ανδρόνικος Ασάνης ο νεώτερος» ήταν ανεψιός της Ειρήνης Ασανίνας (αδελφή του πατέρα του) που ήταν σύζυγος του Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνού. Το ζεύγος είχε αναλάβει μάλιστα τη φροντίδα του νεαρού Ανδρόνικου για κάποια χρόνια.
Ο Ανδρόνικος το 1351 είχε λάβει ήδη το αξίωμα του Πανυπερσέβαστου, ενώ το 1354 του είχε απονεμηθεί ο τίτλος του Σεβαστοκράτορα (*), οπότε και ανέλαβε Διοικητής της Βιζύης στην Ανατολική Θράκη, όπως και ο πατέρας του.
Κατά τη συγκεκριμένη περίοδο αναφέρεται πως κινήθηκε με τα στρατεύματά του προς την Κωνσταντινούπολη, για να υποστηρίξει τον θείο του και αυτοκράτορα Ιωάννη ΣΤ΄ Καντακουζηνό, κατά του Ιωάννη Ε΄ Παλαιολόγου. Το ιστορικό ίχνος του Ανδρόνικου χάνεται από το 1356.
Τελικά ο Ανδρόνικος βρίσκεται στο Διδυμότειχο, όπου η επιτύμβια πλάκα φανερώνει πιθανόν τον τόπο θανάτου και ταφής του. Ενδεχομένως να ετάφη περί τον πάλαι ποτέ ναό του Αγίου Γεωργίου Παλαιοκαστρίτη (σήμερα στη θέση του αρμενικού ναού Σουρπ Κεβόρκ), πέριξ του οποίου να είχαν ταφεί και άλλοι επιφανείς Βυζαντινοί.
(*) Σεβαστοκράτωρ ήταν ανώτερος τίτλος της αυλής της ύστερης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και περιοριζόταν σχεδόν αποκλειστικά σε μέλη της αυτοκρατορικής οικογένειας.
Σχεδιάγραμμα του Κάστρου Διδυμοτείχου με τη σημειωμένη τη θέση του Αγίου Δημητρίου
ΠΗΓΕΣ:
Αθανάσιος Ι. Γουρίδης, Διδυμότειχο μία άγνωστη πρωτεύουσα, 2008 (σελ.160)