ΟΙ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΤΟΥ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ

Κείμενο : του Ευστρατίου Τσιρταβή Πηγή : «Περιοδικό Θρακικός Οιωνός» τεύχος ΙΔ΄ Θέρος 2001, Αλεξανδρούπολη «Εικόνες από το παλιό Διδυμότειχο και τον Έβρο».

Μιλώντας εδώ και πολύ καιρό για το Διδυμότειχο της εποχή του μεσοπολέμου, θα ‘ταν παράλειψη να μη αναφερθώ και στον τύπο. Ήταν κάτι το εξαιρετικά σημαντικό.

Ίσως να φανεί περίεργο σήμερα, το Διδυμότειχο να μη έχει καμία εφημερίδα και τότε να βγάζει δύο, οι οποίες μάλιστα τίποτα δεν είχαν να ζηλέψουν από τις τωρινές επαρχιακές εφημερίδες.

Το Διδυμότειχο είχε πολλούς και διαρκείς δεσμούς με την Αδριανούπολη και με τη γύρω Θράκη, ανατολική και βόρεια και το διδακτικό προσωπικό προέρχονταν κυρίως από τα διδασκαλεία και παρθεναγωγεία της περιοχής αυτής, όπως και ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού της.

Πρωτεύουσα κάποτε των δυο κραταιών αυτοκρατοριών, επί αυτοκράτορος Ιωάννη Κατακουζηνού το 1341 και Οθωμανικής αυτοκρατορίας επί Μουράτ του Α΄ δέσποζε στην περιοχή πληθυσμιακά, οικονομικά και πολιτιστικά. Ήταν έδρα Μητροπόλεως, μια από τις αρχαιότερες στη λίστα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, έδρα Επάρχου με ευρύτερες αρμοδιότητες για την περίθαλψη και αποκατάσταση των προσφύγων και έδρα συνοριακού τομέα δυνάμεως ενός συντάγματος για τις φρουρές και τα φυλάκια των συνόρων. Είχε Γυμνάσιο, μοναδικό σ’ όλο τον Βόρειο Έβρο, τρία Δημοτικά και αργότερα ένα Νηπιαγωγείο, δύο λέσχες, μια στρατιωτική στην οποία γίνονταν όλες οι εκδηλώσεις και μια της Δημαρχίας, με πολύ μεγάλη σάλα και στο βάθος σκηνή, όπου γίνονταν όλες οι πολιτιστικές και κοινωνικές εκδηλώσεις (θέατρα, παραστάσεις, διαλέξεις και χοροεσπερίδες). Ακόμη λειτουργούσε και κινηματογράφος το χειμώνα μέσα και το καλοκαίρι θερινός στον κήπος της. Η παραγωγή πολύ μεγάλη και το εμπόριο άνθιζε, ιδίως σιτηρά, κουκούλια και κτηνοτροφικά προϊόντα. Πρέπει ακόμη να πούμε ότι το Διδυμότειχο συγκοινωνούσε σιδηροδρομικά και οδικά με την Αδριανούπολη και οδικά μέσω Ορτάκιοϊ με τη Βουλγαρία.

Σ’ αυτό το προπολεμικό Διδυμότειχο που σκιαγραφήσαμε την εποχή του μεσοπολέμου, όταν όλα ήταν χειροκίνητα και η δημοσιογραφία στα σπάργανα, όταν δημοσιογράφος σήμαινε μουτζουρωμένα δάχτυλα και μύριζε παντού μελάνι, όπου η κούραση και το ξενύχτι περίσσευε για να προλάβει και την τελευταία είδηση και η αμοιβή ήταν λίγη, ηθική και υλική, εκδίδονταν δύο εβδομαδιαίες εφημερίδες.

Η μια, με τον Γρηγόρη Μήτκα, ο οποίος διατηρούσε βιβλιοπωλείο στην πλατεία της πόλεως και ήταν το εντευκτήριο των μορφωμένων, καθηγητών, δασκάλων που ήταν πάρα πολλοί, λόγω της μεγάλης περιφέρειας, υπαλλήλων και άλλων. Είχε τίτλο “Θράκη”. Ήταν σε μεσαίο σχήμα, άλλοτε δισέλιδη και άλλοτε τετρασέλιδη με αποκλειστικότητα στα πολιτικά και τοπικά θέματα, ιδίως στα δημοτικά και οικονομικά. Έκλεισε το 1934, όταν ο εκδότης της, η παρουσία του οποίου ήταν αρκετά σημαντική, διορίστηκε Γενικός Γραμματέας του Δήμου Διδυμοτείχου.

Η άλλη, του Γεωργίου Αποστολίδη, είχε τα γραφεία της στην επάνω αγορά, ανεβαίνοντας το φρούριο – Καλέ το λέγανε και τους γνήσιους Δημοτιανούς Καλελιώτες – εκεί προς το Γυμνάσιο και τη Μητρόπολη. Ήταν λιγότερο βιβλιοπωλείο και περισσότερο τυπογραφείο.

Η εφημερίδα Έβρος από το αρχείο της οικογένειας του Νίκου Δ. Τριανταφυλλόπουλου. Φύλλο 6 Δεκ 1930.

Τίτλος της “Έβρος”. Εβδομαδιαία, σε μικρό σχήμα, δισέλιδη ή τετρασέλιδη ανάλογα με τα γεγονότα, γιατί είχε πολλά κοινωνικά και αθλητικά. Διέθετε και αθλητικό συντάκτη. Η γυναίκα του συχωρεμένου τώρα πια Αποστολίδη κυρία Ελένη, ήταν παιδαγωγός και είχε καλή πένα και βοηθούσε σημαντικά. Υλικό υπήρχε πολύ, γιατί ανάμεσα στο Διδυμότειχο και στο Σουφλί επικρατούσε ποδοσφαιρική αντιζηλία, αλλά και πολιτιστική. Ομηρικοί καυγάδες γινότανε, που έδιναν αφορμές για πολλά σχόλια και άφθονο χιούμορ για χαρακτηρισμούς. Το ίδιο συνέβαινε και με την Ορεστιάδα αλλά για οικονομικούς λόγους. Η κοινότητα Ορεστιάδας δεν είχε επιβάλλει τον φόρο των εγχώριων προϊόντων και πουλούσε φθηνότερα και το παζάρι της ήταν σωστό πανηγύρι.

Ο “Έβρος” διέκοψε την κυκλοφορία με τον πόλεμο και επανεξεδόθη για λίγο διάστημα μεταπολεμικά στην Αλεξανδρούπολη. Επίσης, το 1932, εξεδόθη για αρκετό καιρό, όταν ο ανταγωνισμός στα ποδοσφαιρικά με το Σουφλί είχε φτάσει στο φόρτε του, ο “Παρατηρητής” από τον Απόστολο Βραχιόλογλου, με βοηθό τον Σταμάτη Δικαλπάκη.

Το Σουφλί και η Ορεστιάδα δεν φαίνεται από πουθενά να είχαν δικές τους εφημερίδες και ίσως γι’ αυτό οι κυκλοφορίες των εφημερίδων του Διδυμοτείχου να ήταν μεγάλες. Δεν θα ήταν υπερβολή να ‘λεγα πως τις περίμεναν για να διαβάσουν τα πολιτικά σε εποχή εκλογών και τα κοινωνικά και κοσμικά τον άλλο καιρό. Τα ποδοσφαιρικά είχαν ένα μόνιμο ενδιαφέρον.

Έτσι τελειώνουμε τον πρώτο κύκλο από τον παλιό καλό εκείνο καιρό για το Διδυμότειχο και τους ανθρώπους του. Ήταν εικόνες που έμειναν αναλλοίωτες από τον χρόνο και μπορεί κάποιοι να τις χρησιμοποιήσουν όταν αναλάβουν το δύσκολο αλλά αξιέπαινο έργο να ιστορίσουν τη ζωή του ωραίου αυτού τόπου, που αγαπήσαμε τόσο πολύ. 

Υ.Γ. Το περισσότερο κείμενο είναι από την παρέμβαση μας στο 4^Ο Δημοσιογραφικό Συνέδριο της Σαμοθράκης με τίτλο “Ο τύπος στον Έβρο 1920 – 1995, μια ιστορική αναδρομή”.