-
- ΜΕΤΚΕ
Η εξέγερση των Ελλήνων εναντίον των Τούρκων ουσιαστικά άρχισε στις 22 Φεβρουαρίου 1821, όταν ο Αλέξανδρος Υψηλάντης, αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας πέρασε τον Προύθο ποταμό που χώριζε τη Ρωσία από τις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, με σκοπό να οργανώσει κίνημα εναντίον των Τούρκων.
Κείμενο: Ευάγγελος Σ. Σοβαράς (Καστροπολίτης)
Στις 22 Φεβρουαρίου του 1821 ο Υψηλάντης επικεφαλής των επαναστατικών δυνάμεων πέρασε τον ποταμό Προύθο και αποβιβάστηκε στα υπό κατάληψη εδάφη, κηρύσσοντας την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Με προκήρυξή του «Μάχου υπέρ Πίστεως και Πατρίδος», την οποία εξέδωσε δυο μέρες αργότερα (24 Φεβρουαρίου) στο Ιάσιο, απευθύνθηκε έμμεσα στις ευρωπαϊκές αυλές ταυτόχρονα με την προσπάθειά του να εξυψώσει το ηθικό όλων των υποδούλων Ελλήνων.
Επί τόπου μαζί με τους άνδρες τους έσπευσαν δυο σπουδαίοι οπλαρχηγοί που ήδη δρούσαν στην περιοχή, ο Ιωάννης Φαρμάκης και ο Γεωργάκης Ολύμπιος.
Ο Υψηλάντης τελικά δεν κατόρθωσε να στρατολογήσει περισσότερους από 4.000 εθελοντές. Ακολούθησαν έρανοι μεταξύ των κατοίκων, από τους οποίους συγκεντρώθηκε ένα χρηματικό ποσό της τάξης του ενός εκατομμυρίου γροσιών, ενώ συγκροτήθηκε επίσημα (με λάβαρα, σημαία κλπ) ο Ιερός Λόχος, ένα επίλεκτο στρατιωτικό σώμα το οποίο αποτελούσαν περίπου 500 νεαροί Έλληνες φοιτητές που σπούδαζαν κυρίως στην Ευρώπη. Αρχηγός του Ιερού Λόχου ορίσθηκε ο Νικόλαος Υψηλάντης, ένας εκ των αδελφών του Αλέξανδρου Υψηλάντη.
Ο Υψηλάντης διάλεξε να ξεκινήσει την επανάσταση στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, τη Μολδαβία και τη Βλαχία, διότι στις περιοχές αυτές απαγορευόταν η παραμονή τουρκικού στρατού, ενώ από το 1709 οι τοπικοί άρχοντες ήταν Έλληνες Φαναριώτες.
Η επανάσταση κατέληξε σε αποτυχία μετά από λίγους μήνες, καθώς ο Υψηλάντης συνετρίβη στο Δραγατσάνι και οι οπλαρχηγοί Γεωργάκης Ολύμπιος και Ιωάννης Φαρμάκης στη Μονή Σέκκου.
-
- Η σημαία του Ιερού Λόχου ο οποίος πολέμησε και αποδεκατίσθηκε στο Δραγατσάνι
Οι Θράκες στο Στρατό του Υψηλάντη:
Οι Φιλικοί Θρακιώτες ήταν αρκετοί, καθώς πολλοί από αυτούς που ζούσαν στη Μολδοβλαχία και ανέλαβαν δράση στη Ρωσία και στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες, ήταν μυημένοι στην Φιλική Εταιρεία. Ιδιαίτερα οι νέοι που κατάγονταν από τη Θράκη και είτε σπούδαζαν σε πανεπιστήμια της κεντρικής Ευρώπης και στις Ακαδημίες του Βουκουρεστίου και του Ιάσιου, είτε εργάζονταν σε εμπορικούς οίκους Ελλήνων της νότιας Ρωσίας και των Ρουμανικών χωρών. Αυτοί ήταν από τους πρώτους που πλαισίωσαν τον Ιερό Λόχο του Αλέξανδρου Υψηλάντη και πήραν μέρος στη μάχη στο Δραγατσάνι, όπου έχασαν και τη ζωή τους ηρωικά μαχόμενοι.
Μεταξύ αυτών που επέζησαν ήταν και ο Κωνσταντίνος Ξενοκράτης από το Σαμάκοβο, ο οποίος εγκαταστάθηκε στο Βουκουρέστι και διέθεσε μεγάλο μέρος της περιουσίας του για την ίδρυση σχολείων στη γενέτειρά του, στη Βιζυή, αλλά και στο Μεσολόγγι («Ξενοκράτειο» Παρθεναγωγείο).
-
- Ο Θρακιώτης Ιερολοχίτης Κωνσταντίνος Ξενοκράτης και ο επενδύτης της στολής του, που σήμερα αποτελεί έκθεμα του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου.
Ενεργή συμμετοχή στη Μολδοβλαχία είχε και ο Αδριανουπολίτης Γεώργιος Παπά (Καραγιώργος ή Κούρτογλους), ο οποίος διασώθηκε βαριά τραυματισμένος από τη μάχη στο Σκουλένι και στη συνέχεια συγκρότησε δικό του εκστρατευτικό σώμα, για να κινητοποιήσει τον ελληνισμό της βόρειας Ελλάδας. Το εγχείρημα του κατέληξε άδοξα, αφού προδόθηκε στις τουρκικές αρχές και αναγκάστηκε να διαφύγει από τη Ρωσία για την επαναστατημένη Ελλάδα.
Στην επανάσταση στη Μολδοβλαχία συμμετείχε και ο Θανάσης Καραμπελιάς από την Κορνοφωλιά του Έβρου. Αρχικά, είχε σχηματίσει δικό του αντάρτικο σώμα στο Σουφλί, αλλά αργότερα, το 1818 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρία και τάχθηκε στο πλευρό του Αλέξανδρου Υψηλάντη, τον οποίο και ακολούθησε σε πολλές μάχες. Όταν ο Υψηλάντης διέφυγε στην Αυστρία, ο Καραμπελιάς κατευθύνθηκε προς το νότο, αλλά διασχίζοντας την οροσειρά της Ροδόπης, έπεσε σε τουρκική ενέδρα, συνελήφθη και απαγχονίστηκε στην Αδριανούπολη.
Μαζί με τον Καραμπελιά στη Μολδοβλαχία πολέμησε και ο Kαρά-Γιάννης (Γιάννης Καραφυλίδης ή Καρυοφυλάκης) από την περιοχή των Μαλγάρων, ο οποίος σκοτώθηκε σε μάχη εναντίον των Τούρκων και ετάφη στην περιοχή της Οδησσού. Σύμφωνα με προφορική παράδοση οι δυο τους οδήγησαν σώμα 1.500 ανδρών από τη Θράκη στη Μολδοβλαχία.
-
- Ιστορικός χάρτης της ενιαίας Θράκης.
