ΣΕ ΕΝΑ ΑΠΟΜΑΚΡΥΣΜΕΝΟ ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ, ΣΤΑ ΚΕΝΤΡΟΔΥΤΙΚΑ ΤΟΥ ΒΟΡΕΙΟΥ ΕΒΡΟΥ, ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ, ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΙΑΣ ΦΤΩΧΗΣ ΑΓΡΟΤΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΗΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑΣ, ΟΙ 150 ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟΥ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ ΤΗΣ ΜΕΓΑΛΗΣ ΤΡΑΥΑΣ (νυν ΔΟΞΑΣ*) ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΑΝ ΕΚΘΕΣΗ ΤΩΝ ΕΡΓΩΝ ΤΟΥΣ ΚΑΙ ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΣΑΝ ΤΙΣ ΑΡΧΕΣ ΤΟΥ ΤΟΠΟΥ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ, ΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΣ ΚΟΛΑΚΕΥΤΙΚΑ ΣΧΟΛΙΑ ΣΕ ΕΙΔΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΜΕΓΑΛΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ.
-
- ΜΕΤΚΕ
Κείμενο: Ευάγγελος Σ. Σοβαράς (Καστροπολίτης) εκ Δόξης Διδυμοτείχου
Με αναπάντεχη χαρά και έκπληξη, έλαβα ένα μήνυμα από την Αθήνα, από τον σεβαστό Διδυμοτειχίτη δημοσιογράφο και ιστορικό κ.Παντελή Αθανασιάδη, ο οποίος με πληροφορούσε πως κατά την έρευνα του έφτασε στα χέρια του ένα φύλλο εφημερίδας του μεσοπολέμου που αναφερόταν στο χωριό μου, την τότε Μεγάλη Τραύα (σημ. Δόξα) του Διδυμοτείχου και μάλιστα αφορούσε σε έκθεση εργοχείρων των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου.
Το δημοσίευμα της εφημερίδας «ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ» με ημερομηνία 3 Ιουλίου 1936 αναφέρεται με άκρως κολακευτικά λόγια την προσπάθεια επιμόρφωσης των τότε μικρών μαθητών του χωριού (150 στον αριθμό!) από την νεαρή δασκάλα Ελένη Ευθυμίου. Μάλιστα κατά την εορτή λήξης του σχολικού έτους παρουσιάστηκε μία έκθεση έργων των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου που αφορούσε κυρίως σε έργα ζωγραφικής, χαρτοκοπτικής, πηλοπλαστικής, ξυλογλυπτικής, κεντήματος, ανθοτεχνίας κ.α. Την υπόψη έκθεση επισκέφθηκαν όλοι οι εκπρόσωποι των αρχών του τόπου και έτυχε θαυμασμού και εξαιρετικών ευμενών σχολίων από τον κόσμο.
Ο αρθρογράφος της εφημερίδας, μέσω του δημοσιεύματος επιχειρεί να προβάλει την περιοχή μας και ταυτόχρονα με μεταστρέψει τις απόψεις της εποχής του (αλλά και σήμερα) που θέλανε την επαρχία και την παραμεθόριο να μην έχει δυνατότητες δημιουργίας και τέχνης. Το δημοσίευμα αναφέρει τα εξής:
Η ΛΑΜΠΡΑ ΕΚΘΕΣΙΣ
ΕΡΓΟΝ ΧΕΙΡΩΝ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΥ
Εις τας εσχατιάς της χώρας μας
ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟΝ – Μεγάλη Τραύα
– Ασφαλώς εις όλους θα επικρατεί η αντίληψη πως πέρα στα απομεμακρυσμένα χωριά – ιδίως της Θράκης – εκεί όπου χρόνια κρατούσε αλυσσοδεμένον τον χωρικό, ο Τούρκος και ο Βούλγαρος, θα επικρατεί ακόμη το σκότος και αγροικία. Μ’ όλα ταύτα η προχθεσινή έκθεσις του Μονοταξίου Δημοτικού σχολείου Μεγ. Τραύας με 150 μαθητάς και μια νεόβγαλτη διδασκάλισσα, έρχεται να ρίξει λίγα φώτα στην ανθρωπότητα και να αποδείξει την ζωτικότητα των παραμεθορίων.
Το σχολείο από εβδομάδων είχε στολισθεί από τα αληθινά χειροτεχνικά θαύματα των μικροσκοπικών μαθητών.
Όλαι οι κλάδοι των τεχνικών μαθημάτων, η χαρτοζωγραφική, χαρτοκοπτική, πηλοπλαστική, ξυλογλυπτική, κεντητική, ανθοτεχνία κλπ. επλημμύριζαν το Διδακτήριον.
Κόσμος εκλεκτός κατέβαινε από όλην την περιφέρειαν δια να επισκεφθεί την Έκθεσιν, μεταξύ των οποίων και ο κ.Έπαρχος Διδυμοτείχου, ο κ. Επιθεωρητής, ο κ. Γυμνασιάρχης, ο κ. Ειρηνοδίκης, ο κ. Μοίραρχος και όλαι αι τοπικαί αρχαί, εκφράζοντες τον ενθουσιασμόν των.
Και όλοι διερωτώντο – πώς ένα σχολείο μονοτάξιο με απειράριθμους μαθητάς, στερημένο κάθε κρατικής πρόνοιας – εκεί που σήμερα μαστίζει η φτώχεια και αθλιότης, παρουσίασε αληθινά θαύματα.
Πώς τα αγροίκα χέρια των δυστυχισμένων χωρικών μαθητών εξωτερίκευσαν κάθε πρωτότυπη των σκέψη, κάθε πνευματική των μόρφωση;
Δεν αληθεύει η γνώμη πως στα χωριά δεν ημπορεί να γίνει τίποτε, γιατί δεν υπάρχουν άνθρωποι που να καταλαβαίνουν.
Ο χωρικός όσο και αν φαίνεται αγροίκος – έχει μέσα του όλας τας δυνάμεις, όλα τα προσόντα, αλλά του δένουν τα χέρια και πρώτα η πολιτεία η οποία καταδικάζει τα παιδιά τους μαζί και τον διδάσκαλον τον οποίον θέλει ατσαλένιον για να μορφώσει 150 παιδιά.
– Και όμως ένας διδάσκαλος με όρεξη και ψυχραιμία, με συναίσθηση στο καθήκον του, όλα τα υπερνικά.
Η δασκάλα Ελένη Ευθυμίου με τα έργα των μαθητών
Κανείς δεν αμφιβάλει ότι όλη η θαυμασία εορτή του σχολείου μας οφείλεται εις την Διευθύντρια του σχολείου Δδα Ελένη Ευθυμίου η οποία κατόρθωσε να μπει μέσα στις ψυχές των παιδιών και να τους εμπνεύσει την αγάπη και τον ενθουσιασμόν των προς το ωραίον και καλαισθητικόν, ακόμη να μπει στα απλοϊκά σπίτια των χωρικών και να σκορπίσει την νοικοκυροσύνη και σεμνότητα. Εγκάρδια ευγνωμοσύνη εκφράζομεν στην αγαπητήν μας Διδασκάλισσα και προς τον κ. Επιθεωρητήν Δημ. Σχολείων Ευρ. Φιλιππίδην, όστις αντηληφθείς τας ανάγκας του σχολείου του από ετών πλέοντος εις το σκότος, έσπευσεν εις την βελτίωσην αυτού, διορίζων και ικανόν διδακτικόν προσωπικόν και παρέχων κάθε επωφελή οδηγίαν.
Ο πρόεδρος σχολικής εφορείας
Δ. ΕΜΜΑΝΟΥΗΛΙΔΗΣ
Ο πρόεδρος κοινότητος
Κ.ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ
Οι γονείς και κηδεμόνες
των μαθητών
Ο μεγάλος αριθμός των παιδιών (150) φανερώνει και πως οι κάτοικοι της τότε Μεγ.Τραύας και σημερινής Δόξας ήταν πολύ περισσότεροι. Επίσης στην απογραφή πληθυσμού που ακολούθησε το 1940 (λίγο πριν τον πόλεμο), το χωριό καταγράφεται με 699 κατοίκους.
Το Δημοτικό Σχολείο στο οποίο αναφέρεται το δημοσίευμα του 1936 υπήρχε στη θέση του κτιρίου της σημερινής Τοπικής Κοινότητας και είχε κτισθεί το 1908 κατόπιν εράνου και προσωπικής εργασίας των κατοίκων «άνευ αποδοχών» όπως αναφέρει η επίσης διδασκάλισσα Παναγιώτα Γκαργκάνα σε χειρόγραφο της του Μαΐου 1953, όταν ήταν Διευθύντρια του Δημοτικού Σχολείου Μεγάλης Τραύας. Και συμπληρώνει «εκτίσθη παραπλεύρως της Εκκλησίας» και «το όλον έργον απερατώθει το ίδιον έτος (1908) και αμέσως ήρχησε η λειτουργία του».
Το παλιό Σχολείο της Δόξας (Μεγάλης Τραύας) σε φωτογραφία του 1953
Κατόπιν, λόγω παλαιότητας γκρεμίσθηκε κατά την δεκαετία του 1950, οπότε κτίσθηκε το υφιστάμενο Σχολείο που σήμερα παραμένει κλειστό, ελλείψεως μαθητών.
Από τις σημειώσεις της Παν.Γκαργκάνα (1953)
Σήμερα μετά τη συμπλήρωση πλέον των 110 ετών από την κατασκευή αυτού του πρώτου Σχολείου της Δόξας, το Σχολείο είναι κλειστό χωρίς παιδιά, το οποίο παρά τα δύσκολα χρόνια της σκλαβιάς, το κατασκεύασαν οι πρόγονοί μας με κόπους και με θέληση να μάθουν τα παιδιά του γράμματα.
Η διδασκάλισσα Π.Γκαργκάνα αναφερόμενη στους κατοίκους του χωριού αναφέρει:
«Ακόμα και στον καιρό της Τουρκοκρατίας, και ενώ σχεδόν όλα τα γύρω χωριά είχαν Τούρκους, στο χωριό δεν υπήρχε ούτε μια Τουρκική οικογένεια. Αυτός είναι ίσως και ο λόγος που οι κάτοικοι της Τραύας έχουν αλληλεγγύη μεταξύ τους. Είναι επίσης πολύ φιλόξενοι, φιλότιμοι και αρκετά ειλικρινείς.»
(*) Σημείωση:
Με Βασιλικό Διάταγμα του 1954 (ΦΕΚ 188/19 Αυγούστου 1954) η Μεγάλη Τραύα (ή Τράβα) μετονομάστηκε σε Δόξα και η Μικρή Τραύα (ή Τράβα) μετονομάστηκε σε Βρύση.
