ΤΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΤΟΝ ΚΑΛΕ

Κείμενο του Δημήτρη Βραχιόλογλου (Εκπαιδευτικού, Συγγραφέα, Ερευνητή – Μελετητή του Λαϊκού Πολιτισμού της Θράκης)

26 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ: Δημητρίου Μεγαλομάρτυρος του Μυροβλήτου.

ΚΑΘΕ ΧΡΟΝΟ ΤΕΤΟΙΑ ΜΕΡΑ (της ονομαστικής μου γιορτής) ΘΥΜΑΜΑΙ ΤΗ ΓΕΝΕΤΕΙΡΑ ΜΟΥ-ΤΟ ΔΙΔΥΜΟΤΕΙΧΟ- ΑΛΛΑ ΚΥΡΙΩΣ ΤΟ ΠΡΟΣΚΥΝΗΤΑΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΣΤΟΝ ΚΑΛΕ. Και συγκεκριμμένα το έθιμο της “Κοκοροθυσίας”.

Γνωρίστε το έθιμο, αλλά και αυτό το προσκυνητάρι μας μέσα από το παρακάτω απόσπασμα από το βιβλίο μου “Μορφές Λαϊκού Πολιτισμού στον Εβρο”. :

Το προσκυνητάρι του Αγίου Δημητρίου βρίσκεται κοντά στο ναό-το μεταβυζαντινό ναό του Σωτ Κιαβόκ στη θέση του οποίου πιθανολογείται ότι βρισκόταν ο βυζαντινός ναός του Αγίου Γεωργίου του Παλιοκαστρίτη, όπου είχε μεταβεί ο Ιωάννης ο Κατακουνζηνός μετά τη στέψη του και σε απόσταση περίπου διακοσίων μέτρων από την εκκλησία της Μητρόπολης του Διδυμοτείχου.

Το προσκυνητάρι –όπως υπάρχει σήμερα –έχει κτιστεί το 1882, στη θέση ενός παλαιότερου προσκυνηταριού πάλι προς τιμή του Αγίου Δημητρίου, το οποίο βρισκότανε λίγο πιο πάνω. Είναι κτισμένο πάνω σε βραχώδη έκταση και σχετικώς μικρών διαστάσεων (3χ2 μ.). Εχει πλευρές και επιστεγάσματα από λίθινες πλάκες και το σημαντικότερο δεν έχει κανένα χριστιανικό γνώρισμα .Η εξωτερική του όψη παρουσιάζει εικόνα παλαιού βωμού της παλαιάς θρησκείας, ενώ στο εσωτερικό του, σχήματος ορθογωνίου, βρίσκονται, τοποθετημένες στη σειρά, εικόνες του Αγίου.

Η εγχάρακτη λίθινη επιτύμβια πλάκα. Η ανάλυση των μονογραμμάτων μας αποκαλύπτει το όνομα όνομα «Ανδρόνικος Ραούλ Ασάνης Παλαιολόγος» γνωστός ως Ανδρόνικος Ασάνης ο Νεώτερος που έφερε τον τίτλο του Σεβαστοκράτορα.

Μοναδικό χριστιανικό γνώρισμα οι τέσσερις κύκλοι, που βρίσκονται στη νότια έδρα, μέσα στους οποίους είναι εγγεγραμμένοι τέσσερις σταυροί στο κέρας των οποίων αναγράφονται γράμματα που υποδηλώνουν την υπογραφή του Ανδρονίκου Παλαιολόγου. Η δεκτή σήμερα ανάγνωση-ερμηνεία των μονογραμμάτων είναι: « ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ ΡΑΟΥΛ ΑΣΑΝΗΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ»

(Αν δεχτούμε αυτή την ερμηνεία πρόκειται για τον ανιψιό της Ειρήνης Ασάνινας, της γυναίκας του Ιωάννου Κατακουνζηνού. Πληροφορίες για το άτομο αυτό έχουμε γύρω στα 1342).

Η επιτύμβια αυτή πλάκα είχε βρεθεί από τους χριστιανούς την εποχή που ανακατασκευαζότανε το προσκυνητάρι στην περιοχή και για να τη γλιτώσουν από τους Τούρκους, θέλοντας να τη χρησιμοποιήσουν σε έργο οδοποιίας, την εντειχίσανε στο προσκυνητάρι.