Το 1829, το Διδυμότειχο και η γύρω περιοχή του κατελήφθησαν από τα Ρωσικά στρατεύματα, μία σύντομη περίοδος που έμελε να μείνει στη μνήμη των κατοίκων ως «Πρώτη Ρωσία» (διότι αργότερα το 1877-78 ακολούθησε και δεύτερη κατάληψη).
Στις πολεμικές επιχειρήσεις του Τσάρου Νικολάου Α΄ ενάντια στις Οθωμανικές δυνάμεις στη διάρκεια του Ρωσοτουρκικού πολέμου 1829-1830 μετείχαν και δύο Γάλλοι, οι οποίοι όντας στην υπηρεσία του ρωσικού στρατού, έφτασαν στην περιοχή και ασχολήθηκαν με την ιστορία και την καταγραφή εικόνων και μνημείων.
Επρόκειτο για τον C. Sayger, βιβλιοθηκάριο του Τσάρου και το ζωγράφο Auguste Joseph Desarnod. Ο Sayger κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, εκτός από τα στρατιωτικά του καθήκοντα, επιδόθηκε σε αρχαιολογικές και τοπογραφικές έρευνες. Ενώ ο Desarnod στην απεικόνιση μνημείων, πόλεων και περιοχών ενδιαφέροντος.
Από την αποστολή αυτή προέκυψαν το “Λεύκωμα” και η “Αφήγηση” του ταξιδιού, που εκδόθηκαν το 1832 στο Παρίσι με τον τίτλο «Album de Voyage en Turquie fait par ordre de sa majesté l’ Empereur Nicolas 1er en 1829 et 1830 par C. Sayger & A. Desarnod (Λέυκωμα από το Ταξίδι στην Τουρκία με απόφαση της Αυτού Μεγαλειότητας του Αυτοκράτορα Νικολάου Α’ το 1829 και το 1830 από τον C. Sayger & A.Desarnod).
Είχαν ξεκινήσει στις 12 Αυγούστου 1829 από την Αγία Πετρούπολη και έφτασαν στην Οδησσό, με πλοίο ταξίδεψαν έως τον Πύργο (Burgas) για να καταλήξουν από τη χερσαία οδό στην Αδριανούπολη. Συνέχισαν προς το Διδυμότειχο, όπου τους απασχόλησαν το φρούριο, οι αρχαιότητες, οι κάτοικοι, το εμπόριο, τα προϊόντα, οι βιοτεχνίες μεταξωτών και βαμβακερών υφασμάτων, τα καπνά, τα κεραμικά, κ.ά. Η πορεία τους συνεχίστηκε στην Ανατολική και Βόρεια Θράκη, για να επιστρέψουν τελικά στην Αγία Πετρούπολη.
Πέραν όμως από τις απεικονίσεις των μνημείων, συγκέντρωσαν και μετέφεραν στη Ρωσία και αριθμό αρχαιοτήτων της περιοχής, ορισμένα από αυτά εκτίθενται σήμερα στο Μουσείο Ερμιτάζ (Hermitage) της Αγίας Πετρούπολης.
Πηγή: «Διδυμότειχο , μια άγνωστη πρωτεύουσα»-Αθανάσιος Γουρίδης (2006)
- Επιτύμβια μαρμάρινη στήλη με ανάγλυφη παράσταση νεκρόδειπνου σε ναόσχημο πλαίσιο. Μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης Πηγή: «Διδυμότειχο , μια άγνωστη πρωτεύουσα»-Αθανάσιος Γουρίδης (2006)
- Επιτύμβια μαρμάρινη στήλη με ανάγλυφη παράσταση ανάγλυφη παράσταση μονομάχου. Ο μονομάχος αποδίδεται κατ’ ενώπιον, ενδεδυμένος με περίζωμα και ζώνη, με το αριστερό χέρι επί κράνους και ασπίδας και με ράβδο ή δόρυ στο δεξί. Στα πόδια του κάθεται σκύλος. Στο τελευταίο μέρος της συνοδεύουσας επιγραφής δηλώνεται: [ΚΕΙΜΕ Δ’ ΕΝ ΓΕΗΙ ΘΡΑΚ/[ΩΝ ΠΛΩΤΕΙΝΟΠ]ΟΛΕΙΤΩΝ. (Είμαι θαμμένος στη γη των Θρακών Πλωτεινοπολιτών) Μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης Πηγή: «Διδυμότειχο , μια άγνωστη πρωτεύουσα»-Αθανάσιος Γουρίδης (2006)
- Επιτύμβιες Στήλες από το Διδυμότειχο. Συνδυασμός γκραβούρας και σημερινών εκθεμάτων στο Μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης
- Αρχαιότητες από το Διδυμότειχο. Γκραβούρα του ζωγράφου Auguste Joseph Desarnod (1829)
- Επιγραφές από το Διδυμότειχο. Γκραβούρα του ζωγράφου Auguste Joseph Desarnod (1829)
- Περιοχή Πενταζώνου-Αγίας Μαρίνας σε γκραβούρα του Γάλλου ζωγράφου A.J. DESARNAUD το 1829
- Tombeau Grec a Demotika (Ερείπια του Μαυσωλείου του Ορούτς πασά στο Διδυμότειχο) Εδώ ο Γάλλος ζωγράφος το αναφέρει ως “Ελληνικός Τάφος” νομίζοντας ότι είναι αρχαιοελληνικό μνημείο.
- Διδυμότειχο: Η απότομη πλευρά του λόφου του Καλέ, με τον “Πεντάζωνο” πύργο (ο οποίος σώζεται και σήμερα), τη συνέχιση των τειχών μέχρι τον Ερυθροπόταμο και την περιοχή της Αγίας Μαρίνας. Από το Λεύκωμα των Γάλλων περιηγητών C. Sayger και A. Desarnod του 1829.
- Χαρακτικό του Γάλλου ζωγράφου Auguste Joseph Desarnod (1788-1840), με τίτλο “Κατάληψη του Διδυμοτείχου από τους Ρώσους” (1829).
- Ruines de la maison habitee par Charles XII dans la citadelle de Demotika (Ερείπια της κατοικίας του Καρόλου ΙΒ’ στο φρούριο του Διδυμοτείχου)
- Capitulation de Demotika (Η παράδοση του Διδυμοτείχου στα Ρωσικά στρατεύματα το 1829)